Liever Mark dan Mohammed: de rol van soft skills op de arbeidsmarkt

In een onlangs verschenen onderzoek van het SCP werd bewezen wat velen al vermoedde: werkgevers nodigen bij een gelijkwaardig CV vaker Mark dan Mohammed uit voor een sollicitatiegesprek.Het onderzoek kent twee opvallende resultaten: de achterstand van allochtonen op autochtonen is bij hoogopgeleide functies is een stuk kleiner dan bij lager geschoolde functies, en bij functies met klantcontact groter dan bij functies zonder klantcontact.
Het SCP staat niet stil bij de vraag waarom de achterstand op de arbeidsmarkt bij bepaalde type functies groter is bij andere, en welke krachten deze achterstand veroorzaken. En dat is jammer. Want om deze ondervindingen eenvoudigweg aan racisme toe te schrijven is te simplistisch en brengt ons geen stap dichterbij een mogelijke oplossing. Om meer inzicht te krijgen in de achterstand van allochtonen op autochtonen op de arbeidsmarkt, moet gekeken worden naar het fenomeen soft skills. Soft skills, zoals onder andere omgangsvormen, werkinstelling en uiterlijk presentatie, hebben namelijk een grote rol op de arbeidsmarkt. Om een baan succesvol uit te voeren is namelijk meer nodig dan pure kennis; we zijn geen uitvoerende robots, maar mensen. Een werknemer moet niet alleen qua opleiding en ervaring bij een werkgever passen, maar ook als mens. Voor arbeidsbemiddelaars is dit uiteraard niets nieuws, maar helaas beschouwen beleidsmakers en wetenschappers veelal het C.V. als de enige factor bij een sollicitatieproces.

Eén van de belangrijkste kenmerken van soft skills is dat ze moeilijk aan te leren zijn. De omgeving waar een persoon is opgegroeid heeft hem/haar gevormd tot wie hij/zij is. Dit is een duurzaam proces, en dus moeilijk in een spoedcursus bij te leren, en nog moeilijker om (langdurig) te faken. Je hebt het , of je hebt het niet; er bestaan verschillen tussen mensen, (sub) groepen en (sub)culturen. Tot dusverre geen probleem.

Wat voor soft skills binnen een bedrijf worden gevraagd is echter afhankelijk van de bedrijfscultuur en filosofie. En wie bepalen de bedrijfscultuur en bedrijfsfilosofie? Eigenaren en hoge managers; personen uit een hoog sociaal/economische klasse. Hieruit volgt dat personen afkomstig uit een hoge sociaal economische klasse een voorsprong hebben op de arbeidsmarkt; ze bezitten namelijk vaker de soft skills waar in bedrijven om gevraagd wordt.

Hieruit kan geconcludeerd worden dat soft skills, bewust dan wel onbewust, klasse reproductie in de hand werkt. Hoe groter het belang van soft skills bij een bepaald type functie, des te groter is de achterstand van personen die afkomstig zijn uit (of waarvan verwacht wordt dat ze afkomstig zijn van) lagere sociaal economische klassen. In mijn masterscriptie sociologie onderzocht ik bij welke type functies binnen de financiële dienstverlening soft skills de grootste rol spelen. Hieruit bleek dat soft skills een grotere rol spelen bij lagergeschoolde functie dan bij hoogopgeleide functies, en dat soft skills een grotere rol spelen bij functies waarbij interactie met klanten en/of collega’s een centraal aspect is, dan bij functies waarbij dit niet het geval is. Dit zijn inderdaad precies de type functies waarvan het SCP ondervond dat de achterstand van allochtonen op autochtonen het grootst is, ondanks een gelijkwaardig C.V..

Zolang beleidsmakers en wetenschappers de rol van soft skills op de arbeidsmarkt negeren en doen alsof het C.V. de enige bepalende factor zou moeten zijn, zal dit gat nooit worden gedicht. Het advies van het SCP aan allochtonen om toch vooral door te studeren zodat ze minder gediscrimineerd worden is namelijk symptoombestrijding, terwijl de krachten die het symptoom veroorzaken worden genegeerd.
Lees hier het artikel